Buz Hokeyi nasıl oynanır? Kuralları nelerdir? NHL nedir?
Cemal TUNÇDEMİR
Buz Hokeyi, çim hokeyinin, buzla kaplı bir sahada, altışar kişilik iki takım arasında oynanan versiyonudur. Oldukça hızlı tempolu ve sert bir spordur.
Bu oyunda gol, kıvrık uçlu tahta ya da alaşımdan yapılan sopayla, sert bir lastikten üretilen ve puck (pak) denilen diski rakip takımın kalesine sürüp sokmakla gerçekleşir. Puck’ın kalınlığı 2,5 santimetre ve çapı 7,6 santimetredir. Diski sürmek için kullanılan sopanın boyu 1,35 metreden ve ucundaki kıvrık kısmın boyu da 32 santimetreden fazla olamaz. Oyun her biri 20 dakikalık üç devreden oluşur. Her devre sonunda takımlar kale değiştirir. Oyun durunca saat de durur. Bu nedenle bir buz hokeyi maçı yaklaşık iki – iki buçuk saatte tamamlanır.
Buz hokeyi kaç oyuncuyla oynanır?
Oyunda her iki takım da biri kaleci olmak üzere 6’şar oyuncudan oluşur. Takımlar bir kaleci, iki savunma oyuncusu ve üç ileri alan oyuncusu düzeninde oynar. Çok hızlı tempolu ve aşırı yorucu bir oyun olduğu için her birkaç dakikada bir oyuncu değiştirilir. Oyuncu değişimi oyun durdurulmadan yapılır. Bir oyuncunun buz üzerinde iki dakikadan fazla kaldığı pek görülmez. Oyuncular özel patenler, kalın eldivenler, yastıklarla beslenmiş koruyucu özel formalar giyer ve koruyucu başlık takarlar.
Oyun alanı
Buz hokeyinin oynandığı 61 metre uzunluğundaki ve 30 metre genişliğindeki dikdörtgen sahaya ‘’hockey rink’’ denir. Oyun alanında, alanı iki eşit parçaya bölen kırmızı bir orta çizgi ve üç eşit parçaya bölen iki mavi çizgi, bir orta yuvarlak ve her iki yarı alanda ikişer başlama yuvarlağı çizilidir. İki mavi çizgi arasındaki alan tarafsız bölge, kaleyle önündeki mavi çizgi arasındaki alan savunma bölgesi, öbür mavi çizgiyle rakip kale arasındaki alan da saldırı bölgesi olarak adlandırılır.
Gol nasıl atılır?
İleri alan oyuncuları diski rakip kaleye götürürken atak bölgesine girişte diski süren oyuncu en önde, disk de onun önünde olmalıdır. Gol olması için kaleye giren diske sopayla vurmuş olmak gerekir. Pak her yerde ve her zaman tekmelenebilir ancak tekmelenerek gol atılamaz. Eğer bir hücum oyuncusunun tekmelediği pak, başka bir oyuncuya veya sopasına, kaleci ya da hakemlere çarparak kaleye girerse gol olmaz.
Buz hokeyinde gol yapmak için vurulan pak, sert bir lastikten üretilir.
Buz hokeyi ‘offside’ bir oyundur
Öte yandan buz hokeyinde de futboldaki offside kuralının bir benzeri vardır. Hücum eden takımın oyuncuları paktan önce hücum sahasına giremezler.
Pak kale sahasının içinde değilse, hiçbir hücum oyuncusu kale sahasının içinde veya kale sahası çizgisi üzerinde duramaz veya sopasını bu sahanın içine sokamaz. Eğer, bu durumlardan biri varsa, pakın kaleye girmesi ile gol olmaz ve oyuna tarafsız sahada, bu kuralı ihlal eden takımın hücum sahasına en yakın başlama noktalarından birinde başlanır.
Hakemler ve cezalar
Normal bir hockey maçında 2 ile 4 arasında hakem olur. Ancak günümüzde en yaygın olanı iki yan ve bir orta hakem sistemidir. Offside ve faullere karar verecek iki yan hakem vardır. Orta hakem ise gol ve cezalara karar verir.
Sopaların omuzdan yüksekte tutulması, sopayla rakibi engelleme, kasıtlı sertlikler, diskin üzerine yatmak gibi pek çok hareket kurallara aykırıdır. Kuralların çiğnenmesi cezalandırılır. En yaygın ceza, oyuncunun ceza kulübesine gönderilerek oyundan bir süre uzaklaştırılmasıdır. Küçük cezalar (minor penalty) iki dakika kadar sürer. Büyük cezalar (major penalty) hakemin takdirine göre 2 dakikadan fazla bir süre çıkarılmayı içerir. Küçük cezalara neden olan hareketler arasında tripping (sopa veya pateniyle çelme), elbowing (dirsekleme), roughing (itme), high-sticking (sopayı omuzdan yükseğe kaldırmak), delay of the game (zaman geçirmek), too many players on the ice (oyundan çıkan daha sahadayken, yerine girenin topa dokunması), boarding (rakibe vurmak), illegal equipment (ekipman hatası), hooking (sopasını kanca gibi kullanıp rakibi durdurmak) en yaygın görülenleri.
Rakibi yaralamak 5 dakika büyük cezaya neden olabilir.
Özellikle açık şekilde gole giden oyuncuya yapılan fauller de penaltı atışı cezası verilir. Bu tür kural çiğnemelerinde mavi çizgiden atılan serbest vuruş penaltı sayılır. Ama genellikle en ağır ceza, kural çiğneyen oyuncunun iki ya da beş dakika süreyle oyun dışına çıkarılması ve takımın oyunu eksik oyuncuyla sürdürmesidir.
Yumruklaşma başlatan herhangi bir oyuncuya maç cezası verilir. Yumruk yiyen ve karşılık veren ya da vermeye kalkan oyuncuya bir küçük ceza verilir. Ancak, karşılık vermeyi sürdürürse, hakemin takdirine göre, çift küçük, büyük ya da maç cezası verilebilir.
NHL nedir?
Buz hokeyinin en popüler olduğu iki ülke ABD ve Kanada’dır. İki ülkede de buz hokeyi oynayan yarım milyonu aşkın profesyonel ya da amatör sporcu vardır. Dünyada en ünlü buz hokeyi ligi, 1917 yılında kurulan ve kısaca NHL olarak bilinen National Hockey Leauge’dir.
ABD ve Kanada takımlarının yer aldığı NHL’de doğu konferansı(Eastern Conference) ve batı (Western Conference) adlarıyla 15’er takımlık iki alt lig vardır. 2012 yılı itibarı ile Doğu ve Batı konferanslarındaki takımlar şunlar:
Doğu Konferansı
| New Jersey Devils |
| New York Islanders |
| New York Rangers |
| Philadelphia Flyers |
| Pittsburgh Penguins |
| Boston Bruins |
| Buffalo Sabres |
| Montreal Canadiens |
| Ottawa Senators |
| Toronto Maple Leafs |
| Carolina Hurricanes |
| Florida Panthers |
| Tampa Bay Lightning |
| Washington Capitals |
| Winnipeg Jets |
Batı Konferansı
| Chicago Blackhawks |
| Columbus Blue Jackets |
| Detroit Red Wings |
| Nashville Predators |
| St. Louis Blues |
| Calgary Flames |
| Colorado Avalanche |
| Edmonton Oilers |
| Minnesota Wild |
| Vancouver Canucks |
| Anaheim Ducks |
| Dallas Stars |
| Los Angeles Kings |
| Phoenix Coyotes |
| San Jose Sharks |
Stanley Kupası nedir?
Organize buz hokeyi maçlarının ilk başladığı ülke olan Kanada’da, İngiliz Krallığının Kanada Koloni Sekreteri Frederick Stanley adına başlatılan bazı kupa organizasyonları, günümüzde buz hokeyinin en prestijli kupası olan ‘Stanley Cup’ın temelini oluşturur. Doğu ve Batı Konferansında şampiyon olan iki takımın oynadığı 7 maçlık seri (best of seven) sonunda kupanın sahibi yani NHL’de o yılın en büyüğü belli olur.
CİRİT, at üzerinde oynanan çok eski bir Türk oyunudur. Oynayana çeviklik, sağlamlık, iyi bir binicilik kazandırır. Türklerden çok iyi binicilerin yetişmiş olması biraz da bu oyunun çokça oynanması ile izah edilebilir.
